W związku z zachodzącymi w ostatnich latach zmianami w standardach ochrony zdrowia, polegającymi na odchodzeniu od tzw. „paternalizmu medycznego”, w celu poprawy jakości opieki medycznej, profesjonalna komunikacja lekarza (i innych pracowników medycznych) z pacjentem jest szczególnie ważna. Aktualnie uznany w wielu krajach za standardowe podejście model „opieki skoncentrowanej na pacjencie” polega na przyznawaniu pacjentowi coraz większego zakresu autonomii i uwzględnianiu przez lekarza perspektywy pacjenta, respektowaniu jego potrzeb i wartości. Dzięki umiejętności komunikowania się w sposób zrozumiały oraz okazywaniu pacjentowi szacunku i zaangażowania możliwe jest nawiązanie kontaktu budzącego u pacjenta zaufanie stanowiące ważny element współpracy, co z kolei pozytywnie przekłada się nie tylko na zadowolenie pacjenta, ale również na jakość przeprowadzanego badania i na wyniki samego leczenia.

Dobre porozumienie w relacji lekarz-pacjent ma istotne znaczenie w sytuacji narażenia medycznego związanego z zastosowaniem procedur radiologicznych, z powodu których pacjent może odczuwać obawy i niepewność co do ich wpływu na jego zdrowie.

Zgodnie z Ustawą Prawo Atomowe: „W przypadku gdy jest to możliwe przed wykonaniem ekspozycji medycznej lekarz prowadzący zapewnia pacjentowi, jego przedstawicielowi ustawowemu, osobie przez niego upoważnionej oraz opiekunowi otrzymanie odpowiednich informacji dotyczących korzyści i zagrożeń związanych z narażeniem”(art. 33i ust. 4).

W tym kontekście interakcja lekarz-pacjent nie może ograniczać się do nakłonienia pacjenta do podpisania formularza zgody na poddanie się danemu zabiegowi czy badaniu. Świadoma zgoda powinna być efektem wspólnie podjętej decyzji. Lekarz (lub inny specjalista) oprócz fachowej wiedzy medycznej powinien posiadać umiejętności i dysponować środkami, dzięki którym w sposób zrozumiały dla pacjenta omówi z nim korzyści oraz ryzyko związane z medycznym narażeniem na promieniowanie. Aby wyjść naprzeciw zapotrzebowaniu na wiedzę dotyczącą komunikacji ryzyka coraz więcej organizacji krajowych oraz międzynarodowych publikuje raporty i poradniki (np. WHO, 2016; SCoR, 2019), w których znajdują się wskazówki i narzędzia (w tym przykładowe scenariusze) mogące ułatwić pracownikom ochrony zdrowia profesjonalny dialog z pacjentami i ich rodzinami.

ZAPRASZAMY DO WSPÓŁPRACY
osoby oraz organizacje zainteresowane omawianą tematyką
kontakt: marcin.drabek@nullkcor.gov.pl

Źródła:
Ustawa – Prawo Atomowe
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20010030018/U/D20010018Lj.pdf

World Health Organization (‎2016)‎ Communicating radiation risks in paediatric imaging: information to support health care discussions about benefit and risk. https://apps.who.int/iris/handle/10665/205033

The Society and College of Radiographers (2019) Communicating Radiation Benefit and Risk Information to Individuals Under the Ionising Radiation (Medical Exposure) Regulations (IR(ME)R). https://www.sor.org/learning-advice/professional-body-guidance-and-publications/documents-and-publications/policy-guidance-document-library/communicating-radiation-benefit-and-risk-informati